پیشگفتار
رویکرد اکثر کشورهای جهان در دهه‌های اخیر به موضوع کارآفرینی و توسعه آن، موجب گردیده موجی از سیاستهای توسعه کارآفرینی در دنیا ایجاد شود. کشورهای مختلف راه حلی راکه در سه دهه گذشته برای فائق آمدن بر مشکلات مختلف اقتصادی و اجتماعی به آن روی آورده‌اند، توسعه فرهنگ کارآفرینی، انجام حمایت‌های لازم از کارآفرینان، ارائه آموزشهای مورد نیاز به آنان و انجام تحقیقات و پژوهشهای لازم در این زمینه بوده است. تأمل در وضعیت اقتصادی و روند مراحل پیشرفت و توسعه در کشورهای پیشرفته و در حال توسعه که به موضوع کارآفرینی توجه نموده‌اند، نشانگر آن است که این کشورها توانسته‌اند به پیشرفت‌های چشمگیری در زمینه‌های مختلف اقتصادی و اجتماعی دست یابند و یا حداقل بحرانهای پیش‌آمده را به سلامت پشت سر گذاشته و بحرانهایی که وقوع آنها را در آینده پیش‌بینی می‌کردند را مهار نمایند. از جمله این کشورها می‌توان به ایالات متحده، کشورهای اتحادیه اروپایی، کشورهای جنوب شرق آسیا، چین، برخی از کشورهای آمریکای لاتین و آفریقایی و اقیانوسیه را نام برداز آنجا که مفاهیم مطرح در علوم انسانی همانند مفاهیم مطرح در علوم تجربی قطعی نیستند، لذا ارائه تعریف قطعی و مشخصی برای آنها دشوار یا غیر ممکن است. کارآفرینی هم که از واژه های مطرح در علوم انسانی است، از این قاعده مستثنی نیست. دانشمندان و محققین علوم مختلف اقتصادی، اجتماعی، روانشناسی و مدیریت که در مورد کارآفرینی مطالعه و نظراتی ارائه کرده‌اند، تعاریف مختلفی از کارآفرینی مطرح نموده‌اند که تفاوت‌های گاه مغایر و متناقضی دارند. تعریفی از کارآفرینی که تقریباً شامل همه تعریفهای ارائه شده از آنان باشد، عبارت است از: «کارآفرینی فرایندی است که فرد کارآفرین با ایده‌های نو و خلاق و شناسایی فرصتهای جدید و با بسیح منابع ،مبادرت به ایجاد کسب و کار و شرکت‌های نو، سازمانهای جدید و نوآور و رشد یابنده نموده که توأم با پذیرش مخاطره و ریسک است و منجر به معرفی محصول و یا خدمت جدیدی به جامعه می‌گردد.»
در دایره‌‌المعارف بریتانیکا ، کارآفرین اینگونه تعریف شده است:
« شخصی که کسب و کار و یا موسسه اقتصادی را سازماندهی و مدیریت کرده و خطرات ناشی از آنرا می‌پذیرد» واژه کارآفرینی از قرنها پیش و قبل از آنکه به زبان امروزی مطرح شود، در زبان فرانسه متداول گردید. این واژه معادل کلمه فرانسوی Enterprendre به معنای « متعهد شدن» (معادل under Take در زبان انگلیسی) میباشد که در سال 1848 توسط جان استوارت میل به کار آفرینی ( Enterpreneur ) در زبان انگلیسی ترجمه شد.
موقعیت جغرافیایی - استان فارس
استان فارس با 133 هزار کیلومتر مربع وسعت در جنوب استان اصفهان قرار دارد. آباده، استهبان، اقلید، بوانات، جهرم، داراب، سپیدان، شیراز، فسا، فیروز آباد، کازرون، لار، لامرد، مرودشت، ممسنی، نیریز شهرستانهای استان فارس هستند و شهر زیبای شیراز مرکز آن میباشد.استان فارس در سال 1375 حدود 3817 هزار نفر جمعیت داشته است که 7/56 درصد آن شهر نشین، 9/41درصد روستانشین و 4/1 درصد غیر ساکن و عشایر بوده است.کوههای زاگرس با جهت شمال غربی - جنوب شرقی، استان فارس را به دو ناحیه مشخص طبیعی شامل‌ناحیه شمال - شمال غربی و ناحیه جنوب - جنوب شرقی تقسیم کرده است. ارتفاعات ناحیه شمالی ازکوههای سمیرم شروع و در جهت شمال غربی امتداد می‌یابد. ارتفاعات ناحیه جنوبی کوههای اطراف شیراز وکوههای مهارلو، خرمن و تودج را در بر می‌گیرد. ارتفاعات غربی در امتداد ارتفاعات کهگیلویه تا کوههای‌ممسنی و ارتفاعات جنوبی مشتمل بر کوههای داراب و ارتفاعات تنگستان میباشد.
آب و هوا - استان فارس
در استان فارس سه ناحیه مشخص آب و هوایی وجود دارد. اول، ناحیه کوهستانی شمال و شمال‌غرب که زمستان‌های سرد معتدل و پوشش گیاهی مناسبی دارد. دوم ناحیه مرکزی که در زمستان‌ها آب و هوای‌نسبتاً معتدل توأم با بارندگی و در تابستان‌ها هوایی گرم و خشک دارد. سوم ناحیه جنوب و جنوب شرقی که به‌علت کاهش ارتفاع و عرض جغرافیایی و نحوه استقرار کوهها میزان بارندگی آن در فصل زمستان نسبت به دو فصل بهار و پائیز کمتر است و هوای آن نیز در زمستان‌ها معتدل و در تابستان‌ها بسیار گرم است. متوسط حرارت شهر شیراز 8/16 درجه و حداکثر و حداقل مطلق دمای آن به ترتیب 2/29 و 7/4 درجه سانتی گراد است.
تاریخ و فرهنگ - استان فارس
استان فارس از قدیمی‌ترین مراکز تمدن بشری محسوب میشود و قرنها مرکز حکومت شاهنشاهی‌ایران بوده است. قبل از اسلام دو سردار بزرگ ایرانی از این منطقه برخاسته و هر یک سلسله بزرگی بنام‌هخامنشی (کورش) و ساسانی (اردشیر بابکان) تشکیل داده‌اند. بعد از انقراض سلسله هخامنشی که نزدیک به219 سال در ایران پادشاهی کرده‌اند. اسکندر مقدونی سلسله سلوکیه را در سال 311 قبل از میلاد در ایران‌تاسیس و شهرهایی در ناحیه پارس (فارس) بنا نهاد. در عین حال در قسمت مرکزی پارس در ناحیه استخر قدرت‌های محلی با نام‌های ایرانی روی کار آمدند که از سال 250 قبل از میلاد به بعد بر روی سکه‌های آنهانوشته‌هایی به خط پهلوی و چهره‌های ایرانی و آتشدان دیده میشود. معذالک ناحیه پارس تا زمان آشیوخوس‌چهارم جزو امپراطوری سلوکی بوده است. بعد از اینکه پارتیان ایالت مرکزی دولت سلوکی را فتح کردند. پارس‌استقلال یافت. مسلمانان نخستین بار در دوره خلافت عمر اقدام به تسخیر فارس نمودند. در 17 ه.ق یکی ازسرداران علاء ابن حضرمی، حاکم بحرین، از حاکم ایرانی فارس شکست خورد. علیرغم مقاومت ایرانیان در مقابل مهاجمین مسلمان، عاقبت شهرهای استخر، توج، فسا و شیراز به تصرف مسلمانان در آمد. امّا به رغم‌شورشهای متعدد آخر الامر تسلیم اسلام شدند. وسعت قلمرو فارس در زمان خلفا بیش از پیش افزایش یافت یزد و نواحی دیگر مجاور کویر نیز به استخر ملحق گردید.
در زمان ضعف قدرت خلافت در قرن 3 ه.ق فارس به تصرف یعقوب لیث، مؤسس سلسله صفاریان درآمدو شیراز پایتخت صفاریان شد. و برادرش مسجد جامع بزرگی در این شهر بنا نهاد. پس از آن فارس به تصرف آل‌بویه در آمد. پس از آل بویه، سلجوقیان بر فارس مسلط شدند. در زمان ضعف سلاجقه، سنقر ابن مودود سلسله اتابکان فارس را تأسیس کرد و تا سال 543 ه.ق این سلسله بر فارس فرمانروایی یافت و پس از چندی فارس به‌دست امرای مغول افتاد.در سال 754 ه.ق سلسله آل مظفر، فارس را تصرف کرد و تا سال 895 ه. ق بر فارس فرمانروایی کرد. درسال 959 ه.ق فارس به تصرف شاه اسماعیل صفوی درآمد. در زمان وی و جانشینانش، فارس و مرکز آن شیراز آبادی و رونق یافت. در جنگ بین افاغنه و نادر شاه، شیراز و بسیاری از نقاط دیگر فارس رو به ویرانی فراوان‌نهاد. در زمان فرمانروایی کریم خان زند، صلح و آبادانی به فارس بازگشت. از زمان قاجاریه به بعد به جز شورش‌سران قشقایی واقعه مهمّی روی نداده است. در زمان سلسله پهلوی در فارس اقدامات مهّمی در جهت آبادانی‌رونق فارس و شیراز صورت گرفت. در عصرهای بعد از انقلاب 1357، شهرهای استان فارس رو به آبادانی وتوسعه نهادند و شهر شیراز توسعه فراوان یافت.بر بستر همین پیشینه تاریخی است که امروزه آثار متعدد و متنوع تاریخی و باستانی در استان به جا مانده‌است. هر یک از این آثار دارای ارزش‌های جهانی و گویای تاریخ پر فراز و نشیب این خطه می‌باشند.استان فارس به علت موقعیت جغرافیایی و نزدیکی به خلیج فارس از دیر باز اقامتگاه اقوام گوناگون از جمله آریایی، سامی و ترک بوده است که تحت تاثیر و نفوذ فرهنگ ایرانی در آمده‌اند. با وجود این، ایلات و عشایرمنطقه که شامل ایلات قشقایی، ممسنی، خمسه و کهگیلویه می‌باشند، هنوز بخش عمده‌ای از فرهنگ بومی‌خود را حفظ کرده‌اند و عامل موثر دیگری در جذب ایرانگردان می‌باشند. اشاره مختصر به قدمت تاریخی ودیدنی‌های شهرستانهای استان سیمای تاریخی و امکانات ایرانگردی آنرا بیش از پیش روشن می‌سازد.
وضعیت اقتصادی استان
از نظر وضعیت اقتصادی استان فارس از قطب های اقتصادی کشور به خصوص در زمینه کشاورزی، صنعت و صادرات میباشد. بخشهای اقتصادی استان به شرح ذیل به طور خلاصه درج می‌گردد :
1- قابلیتها و امکانات بخش اقتصادی :
استان فارس از نظر کشاورزی در سطح کشور دارای جایگاه ممتازی است. اراضی مورد استفاده در این بخش حدود 6/1 میلیون هکتار میباشد که 12% کل مساحت اراضی مورد استفاده را در سطح کشور تشکیل میدهد. در تولید محصولات کشاورزی این استان از نظر تولید گندم در سطح کشور مقام اول، تولید برنج مقام چهارم و تولید چغندر قند مقام دوم را دارا میباشد. از نظر تولید محصولات باغی استان فارس از نظر تولید انجیر مقام اول ، تولید مرکبات مقام دوم ، تولید خرما و انگور مقام سوم را در سطح کشور دارا میباشد. میزان جمعیت شاغل در بخش کشاورزی در استان برابر با 211482 نفر (24% جمعیت شاغل) است.
2- قابلیتها و امکانات بخش صنعت :
سهم صنعت استان فارس از نظر تعداد واحدهای صنعتی، تعداد شاغلین، ارزش تولیدات و ارزش افزوده نسبت به صنایع بزرگ کشور ، 4% است . در این میان سهم صنایع شیمیایی استان در کشور بالغ بر 10% ، صنایع غذایی بالغ بر 6% و کانی های غیر فلزی حدود 4% است. این صنایع ضمن آن که بخش عمده‌ای از صنایع استان را تشکیل میدهد، به لحاظ ارزش افزوده نیز نقش تعیین کننده ای در استان دارد. با توجه به وضعیت استان فارس و امکانات زیربنایی موجود از جنبه های گوناگون عمده ترین صنایعی که می‌تواند در این استان گسترش یابد عبارتند از صنایع الکترونیک، شیمیایی، غذایی، ماشین‌آلات و تجهیزات.
3- قابلیتها و مزیتهای نسبی صادرات :
از دیر باز تاکنون استان فارس بعنوان مرکز ورود و پخش کالاهای وارداتی و مناسب‌ترین محل برای تدارک کالاهای صادراتی به خلیج فارس و بنادر آن مطرح بوده است به طوری که از فارس بعنوان مهد تجاری فلات ایران نام برده شده است. این استان از امکانات و قابلیتهای مناسبی از لحاظ تولید و صادرات محصولات کشاورزی ، صنعتی ، ساختمانی و ... برخوردار است . در این استان نیروی کار متخصص و دانشگاهی زمینهای کشاورزی گسترده و صنایع مرتبط با آن و سایر امکانات تولید برای تامین نیازهای داخلی و صادرات به دیگر استانها و خارج از کشور موجود است