طرح توجیه فنی، مالی، اقتصادی تولید سنگ مصنوعی

خلاصه طرح 

مقدمه

استفاده از سنگ و کاربردهای آن در طول تاریخ تغییرات زیادی کرده است و پتانسیلهای اقتصادی آن نیز دائما تغییر کرده است. سنگ در عصر حجر ابزاری برای دفاع و شکار بوده بعدها از آن ظروف نگهداری و طبخ غذا درست

کردهاند و در دوران امپراتوریها مجسمه سنگی و ستونهای زیبا نماد و عظمت و قدرت  شدند امروزه سنگ جزیی

مهم از هر ساختمانی است. استفاده از پلاک سنگ برای نمای ساختمان در کشور از زمانهای قدیم رواج داشته

است. اما استفاده وسیع و فراگیر آن در کشور حدود 50 سال پیش با ورود اولین کارخانه ماشینی تولید پلاک (سال

(1317 با ورود یک خط کامل آلمانی توسط آستان قدس رضوی در مشهد رواج یافت .

صنعت سنگ در دنیا جز در دوره رکود عمیق اقتصاد جهانی در اواخر دهه 1930، همواره سیر رشد و تحول را طی کردهاست. ارزش افزوده سنگهای فرآوری شده تزیینی و نما در مقایسه با سایر بخشهای تولیدی آن در سالهای اخیر رشدقابلتوجهی داشته و فعالیتهایی نظیر برش، ساب و صیقل و فعالیتهای جانبی دیگر، مشاغل بسیاری را در دنیا ایجاد وپشتیبانی کرده است.

ارزش محصول نهایی (فرآوری شده) سنگ، حدود شش برابر محصول خام آن است و تقریباً تمامی هزینههای مراحلاکتشاف، استخراج، تولید و فرآوری آن را پوشش میدهد و درآمدهای قابلتوجهی برای سرمایهگذاران و فعالان در اینرشته بهبار میآورد.

پیشرفت صنعت سنگ در جهان، مدیون چند عامل است که عبارتند از: پراکندگی ذخایر در دنیا، آماده مصرف بودنسنگ پس از استخراج و سرمایهگذاری محدود برای این صنعت در قیاس با دیگر محصولات طبیعی.

در همین حال، کیفیت طبیعی فرآوردههای سنگهای تزیینی و نما و جلوههای زیبای سنگ از علل رشد این صنعت در جهانو پایداری تقاضا برای آن بوده است.

پیش از این »اروپا« مرکز تولید، فرآوری و تجارت جهانی سنگهای تزیینی و نما بود، اما این تمرکز اکنون تا حدودی بر همخورده که از پراکندگی ذخایر سنگهای تزیینی و نما و کشف ذخایر مهم آن در کشورهای درحال توسعه تا حدودی نشأتگرفته است

وضعیت سنگ در ایران

از زمانهای قدیم سنگ بصورت دست تراش زیر بنا پله و ستون و سر درب و غیره با ضخامت های حدود 15 سانتیمتر استفاده می شد و اگر نیاز به ضخامت کمتر بود بعضی از سنگها را با اره دو سر چوب بری برش می دادند تا اینکه بعد از سال 1300 که ساختمانهای بزرگ دولتی در تهران بنا شد صنعت سنگ هم در ایران شکل گرفت و دستگاههای اره سنگ بری با تیغه های فولادی و مصرف کوارتزیت یکی پس از دیگری در کارخانجات نصب شدند و شروع به تولید کردند اولین دستگاه برش سنگ که یک نوع اره با تیغه های آهنی بود و با پودر سیلیس کار می کرد بنام اره گلی معروف استظاهراً در حدود 1307 یعنی نزدیک به هفتاد سال قبل همزمان با شروع عملیات ساختمانی کاخ مرمر ساخته شد و در منطقه نازی آباد تهران نصب گردید . از فشار وزنه هایی که به دستگاه آویزان می شد جهت برش استفاده می گردید . دومین کارخانه از همین نوع مدت کوتاهی پس از آن در مشهد نصب شد در حوالی سال 1312 شخصی بنام گلداسمیت یک دستگاه اره جهت تهیه سنگ مورد نیاز ساختمان بانک ملی شعبه بازار که در دست احداث بود در محل نصب می کند . همچنین شرکت اشکودا یک دستگاه اره مشابه جهت تامین سنگ ساختمان دادگستری نصب می نماید . دستگاههای مزبور پس از اتمام عملیات ساختمانی برچیده می شوند . در سال 1320 آقای گلداسمیت با یک نفر ایرانی اره جدیدی در منطقه جوادیه تهران نزدیک پل راه آهن راه اندازی می نماید همزمان کارخانه نازی آباد اره خانه

خود را تا 11 دستگاه توسعه می دهد . پس از آن در سال 1327 یک واحد دیگر در منطقه میدان ژاله تهران راه اندازی می شود . در سال 1342 با سیستم جدیدی که طراحی شده است برای اره ها پایه های چدنی ساخته می شود و سیستم وزنه ای به محور پیچی تبدیل می گردد که هم اکنون نیز بصورت تکمیل شده از آن استفاده می شود . بغیر از دستگاههای برش وضع مابقی وسایل و یا دستگاههای این صنعت سیر تکاملی آنها نیز به همین صورت بود اوائل کار برای ساب دادن سنگ از شیلنگ مخصوص که در بالای آن سنگ سمباده نصب شده بود استفاده می گردید . این دستگاه بصورت ویبراتور کار میکرد و سنگ را می سائید . برای تهیه پلاک سنگ از فرز دستی که با دیسک آهنی کار می کرد استفاده می شد . بغیر از مشکلات مراحل تولید , مسایل جنبی در قسمتهای خدماتی وجود داشت که عملیات را دشوار تر می ساخت از آن جمله تخلیه سنگ از کامیون بود که در محوطه کارخانه با استفاده از غلطک و دیلم انجام می گرفت و سنگ به پایین پرتاب می شد . تا اینکه در حدود 1340 یکی از کارخانجات سنگ بری یک دستگاه جرثقیل دروازه ای از خارج وارد و نصب می نماید . در همین سال و با نصب چر ثقیل دروازه ای اولین اره 60 تیغه خارجی که از پودر کوارتز استفاده می کرد نصب شد و مورد بهره برداری قرار گرفت . سپس تا حدود سال 1345 تولید سنگ به همین نحو ادامه داشت و پس از آن اولین اره سنگ بری که با تیغه های الماسه کار می کرد از خارج خریداری و نصب گردید و راه برای تولید انبوه سنگ بازشد . البته در خارج از کشور حدود پانزده سال قبل از آن

برش با تیغه های الماسه متداول شده بود .تا پایان سال 1342جمعاً حدود 10 واحد سنگ بری در کشور وجود داشت که از این تعداد یکی در مشهد , یکی در اصفهان و مابقی در تهران نصب شده بود طی حدود 25 سال گذشته تعداد واحدهای سنگ بری بیش از دویست برابر شده اند که شاید در کمتر صنعتی چنین رشدی صورت گرفته باشد . در حال حاضر در ایران حدود 2400 کارخانه سنگ بری با 5000 ماشین برش اره و قله بر و تولید روزانه 200هزار متر مربع و با نیروی اشتغال یکصد هزار نفر در حال فعالیت می باشند

.این تعداد کارخانه با تولید سالیانه 50 میلیون متر مربع سنگ قادرند علاوه بر تامین نیازهای داخلی کشور مقادیر قابل توجهی از تولید خود را به کشور دیگر صادر کنند .

لیکن متاسفانه در چند سال گذشته قادر نبودند سنگهاینسبتاً بزرگ که قابل صادرات باشد تولید کنند و فقط به تولیدات هفت سانتیمتری و 40*20 و 30*15 و امثال آن آنهم با کیفیتی که قابل قبول بازار داخلی هم نیست میپرداختند. بعلاوه سنگ بری ها با صرف هزینه های گزاف ارزی و ریالی بر روی سنگها ناقواره و بد رنگ کار میشد که بازدهی مناسبی هم نداشت . بعنوان مثال در گذشته با سنگهای قواره و سالم که از معادن به کارخانه می آمد از هر تن سنگ کوپ 10 الی 12 متر مربع سنگ پلاک تهیه می شد و با این رکود از هر تن سنگ کوپ بدلیل بدقواره بودن و شکستهای موجود در آن 5 الی 6 متر مربع پلاک تهیه می شد . بعبارت دیگر راندمان تولید با صرف همان هزینه های سابق به نصف کاهش یافته بود .البته با ایجاد شرایط رقابتی و بازار بهتر این مشکل بهبود یافته است