پیشگفتار
رشد روز افزون جمعیت جهان از یک سو و کمبود و عدم تعادل در توزیع و مصرف منابع غذایی از سوی دیگر بحرانهایی هستند که جهان را بطور جدی تهدید می کنند . بر اساس آمارهای مربوط به اوضاع کلی غذا در جهان هم اکنون بیش از یک میلیارد نفر ( 20 درصد کل جمعیت جهان ) به سود تغذیه مزمن و حدود 190 میلیون کودک زیر پنج سال به سوء تغذیه وکمبود انرژی و پروتئین دچار بوده و روزانه چندین هزار کودک زیر پنج سال در اثر بیماری وسوء تغذیه جان خود را از دست می دهند .
این آمار و ارقام نشان می دهند که کمبود مواد غذایی و توزیع نادرست ان در سطح جهان چالشی عظیم در راه رسیدن به مرزهای رفاه بشری و توسعه یافتگی می باشد . با عنایت به اینکه تولید سالیانه محصولات کشاورزی در ایران بالغ بر 40 میلیون تن می شود و این موارد کفایت تغذیه 40 میلیون نفر را می نماید ، به وضوح می توان دریافت که علاوه بر کمبود مواد خوراکی که برای تامین نیاز فعلی مورد نظر است ، تا سال 1385 حداقل 40 درصد نیاز جامعه به محصولات کشاورزی افزایش خواهد یافت .
بخش مهمی از پروتئین مورد نیاز بشر توسط دامها تولید می شود . از خصوصیات پروتئین حیوانی همخوانی با نیاز پروتئینی انسان از نظر اسیدهای آمینه و ارزش بیولوژیک بالای آنها می باشد .
تامین پروتئین حیوانی در جوامع مختلف با توجه به ذائقه مردم ، وضعیت جغرافیایی و آب و هوایی و نیز عقاید مذهبی از منابع متفاوت صورت می گیرد . در جدول 1 منابع اصلی تولید پروتئین حیوانی در جهان آورده شده است :
جدول شماره 1 – منابع تولید پروتئین حیوانی ( گوشت ) در جهان به تفکیک نوع دام و سال ( میلیون تن )
| منبع |
سال 1994 |
9995 |
1996 |
| گاو |
16/54 |
9/53 |
5/56 |
| گوسفند و بز |
2/1 |
3/1 |
6/1 |
| طیور |
7/5 |
9/53 |
5/56 |
| خوک |
7/78 |
7/81 |
9/83 |
| سایر موجودات |
7/3 |
8/3 |
8/3 |
| جمع |
9/197 |
5/203 |
4/211 |
در ایران منابع عمده تولید پروتئین حیوانی ، گاو ، گوسفند و بز ، طیور ، ماهی ، شتر و گاومیش می باشند ؛ که در شرائط فعلی با توجه به محدودیت تولید گوشت قرمز به دلیل مسائل و مشکلات مربوط به مراتع ناگزیر به استفاده بیشتر از گوشت سفید هستیم . عملاً گوشت سفید از طیور صنعتی ، ماهی و بوقلمون تامین می شود که با توجه به محدودیت تعداد واحدهای صنعتی مرغ ، پرورش بوقلمون به منظور تامین بخشی از نیازهای پروتئینی انسان از اهمیت و جایگاه خاصی برخوردار است .
همچنین با توجه به اصول علمی و عملی و استفاده از تکنولوژی و دانش روز ، رشد سریع و درصد لاشه بالا می توان در امر پرورش بوقلمون به نتایج مطلوبی دست یافت .
فصل اول
کلیات
1- تعریف موضوع
آدمی از بدو خلقت و استفاده از ابزارهای ساده تا به امروز توانسته است از حیوانات وحشی اهلی برای تامین نیازهای خود بهره بگیرد . اهلی نمودن حیوانات و پرورش آنها جهت استفاده از محصولات متنوع آنها دیرینه ی چندین هزار ساله دارد . دانشمندان و پژوهشگران دنیا در حال مطالعه مستمر و یافتن شیوه های بهینه در استفاده از دامها و افزایش کمی و کیفی محصولات آنها می باشند .
در این فصل سعی شده است که خواننده را با پیشینه ، سوابق تاریخی ، نحوه تولید در کشور ، مشخصات عمومی آن ، شرایط لازم برای نگهداری این پرنده ، نقشه طرح و . . . آشنا کرده و همچنین در ارتقای سطح علمی شخص خواننده نسبت به موضوع مورد نظر تلاش به عمل آمده است ؛ به طوری که بعد از مطالعه این فصل بتواند با این پرنده آشنایی کامل پیدا کند .
2- اهداف پروژه
با اجرای این طرح امکان تولید متناسب با افزایش جمعیت و نیازهای غذایی بصورت بهینه و با استفاده از امکانات موجود فراهم آمده و علاوه بر ایجاد اشتغال مولد با بکار گیری جوانان تحصیل کرده ، موارد زیر نیز تحقق می یابد :
- تامین بخشی از نیاز مواد غذایی جامعه .
- ایجاد امکان صادرات غیر نفتی در صورت مازاد مصرف در داخل کشور .
- کمک به خودکفایی درتولید گوشت سفید در جهش استقلال غذایی کشور .
- کود حاصله می تواند در تقویت اراضی زراعی و باغات بکار رود .
همچنین با توجه به سیاستهای کلان مملکت در جهت خود کفایی این طرح نیز در راستای تامین بخشی از نیازهای پروتئینی حیوانی جامعه در شهرستان ایوان به اجرا در می آید . ظرفیت این طرح 2000 قطعه در هر دوره پرورش است و در سال دوبار پرورش صورت می گیرد ؛ طول دوره پرورش 15 هفته می باشد و با توجه به اینکه بوقلمون در هفته تقریباً بطور متوسط یک کیلوگرم افزایش وزن دارد ، بنابراین در پایان دوره پرورش وزن هر قطعه بوقلمون به 14 کیلوگرم می رسد .
میزان تلفات پنج درصد در نظرگرفته شده است و سالیانه تولید 56000 کیلوگرم گوشت و حدود 70 تن کود طیور عملکرد این واحد خواهد بود . بنابراین هدف این پروژه تولید این مقدار وزن زنده می باشد .
3- اهمیت پروژه
افزایش جمعیت کشور ایجاب می کند که تولیدات متناسب با نیازهای غذایی بهبود و افزایش یابد که در این راستا نقش تولیدات گوشت سفید بر همگان روشن است . بدیهی است گوشت طیور به سبب مزیت- های فراوانی که دارد به عنوان یکی از منابع اصلی پروتئین می تواند در کشور مطرح و نیاز عمومی را در این زمینه مرتفع نماید . اهمیت اصلی این طرح تامین بخشی از نیاز محل پرورش به گوشت سفید از طریق پرورش بوقلمون گوشتی می باشد .
بوقلمون گوشت لذید و خوشمزه ای دارد و پرورش آن نسبت به پرورش سایر ماکیان ازمزایای زیادی برخوردار است من جمله اینکه در طول چهارده هفته پرورش وزن نرهای آن به بیست کیلوگرم می رسد . ضریب تبدیل دان به گوشت در بوقلمون نسبت به سایر طیور بهتر است ، بطوریکه باپرورش صحیح جوجه- های آن می توان گوشت زیادی در مقایسه با خوراک داده شده بدست آورد . همین امر باعث می شود در یک رقابت سالم سود بیشتری از پرورش این پرنده داشت .
با توجه به اینکه در سالهای اخیر نسبت به پرورش بوقلمون کم توجهی شده است و به دلیل یارانه تخصیصی به پرورش شترمرغ و فروش آن بصورت کوپنی و عدم توجه مسئولین به پرورش سایر ماکیان ، پرورش آن منسوخ گردیده است .
لکن با توجه به آزادسازی صنعت طیور و عدم تخصیص اعتبارات یارانه ای به این صنعت بحث رقابت سالم مطرح گردیده و هر پرورش دهنده که اصول علمی پرورش را در مزرعه خود رعایت نماید طبعاً نتیجه بهتری خواهد گرفت و در این راستا با توجه به مطلوبیت بوقلمون و ذائقه مصرف کنندگان بازار مصرف بیشترگردیده و تقاضا برای پرورش ان بیشتر خواهد شد .
امروزه در بسیاری از روستاهای کشورمان می توان با کمترین هزینه و امکانات ، به پرورش نگهداری بوقلمون برای مصرف و فروش اقدام کرد . بوقلمون را به سادگی می توان در واحدهای کوچک و حتی خانگی پرورش داد . گوشت این پرنده چربی کمی دارد ولی از نظر پروتئین بسیار با ارزش است . تخم بوقلمون ، بعد از گوشت آن ، در درجه دوم اهمیت دارد . تعداد تخم هایی که بوقلمون ماده تولید می کند، حداقل 15 و حداکثر 35 عدد است . البته این تخم ها در دو نوبت ، یعنی بهار و تابستان و بعضی مواقع در پاییز تولید می شود .
پرهای بوقلمون در صنایعی ماننده تولید لحاف و تشک ، چسب سازی ، تولید گل های مصنوعی و . . . کاربرد دارد . لذا برنامه ریزی جهت ورود گله های بوقلمون از نژادهای اصلاح شده ضروری به نظر می رسد .
4 – فرضیات تحقیق
5 – محدودیتهای تحقیق
1 – کمبود منابع و مآخذ
2 – زمان
6 – تعریف واژه ها و اصطلاحات
1) BELTSVILLD SMALL WHITE
1 ) نژاد بوقلمون جثه کوچک B. S. W این نژاد حداکثر 12 هفته نگهداری می شود
2 ) B ROAD BREASTED BRONZW
2)نژادبوقلمون جثه متوسط B . B . B این نژاد تا 16 هفتگی پرورش میدهند .
3) BROAD BREASTED LARGE WHITE
3 ) نژاد بوقلمون جثه درشت B . B . L . W این نژاد را تا 22 هفته پرورش می دهند .
7 - روشها ی تحقیق
الف ) شیوه های جمع آوری اطلاعات :
تمام اطلاعات مورد نیاز این پروژه با استفاده از روشهای کتابخانه ای و میدانی جمع آوری گردیده است
فصل دوم :
پیشینه ی تحقیق
« مبانی نظری »
بخش اول – نژادهای بوقلمون
نژادهای بوقلمون گوشتی :
بوقلمون در دنیا به سه گروه نژادی تقسیم بندی می شوند :
الف )نژادهای بوقلمون جثه کوچک B . S . W[1] : این نژاد حداکثر دوازده هفته نگهداری می شود و وزن متوسط این نژاد در پایان دوره پرورش حدود 10 تا 12 کیلوگرم است . ضریب تبدیل در این نژاد به طور متوسط 2/3 می باشد .
ب ) نژاد بوقلمون جثه متوسط B . B . B2 : این نژاد تا شانزده هفتگی پرورش می دهند و متوسط وزن تا پایان دوره حدود 14 کیلوگرم می باشد . ضریب تبدیل در این نژاد حدود 5/3 می باشد .
ج ) نژاد بوقلمون جثه درشت B . B . L .W3 : این نژاد تا بیست و دو هفته پرورش می دهند و متوسط وزن در پایان دوره حدود 18 کیلوگرم می باشد . ضریب تبدیل در این نژاد حدود 9/3 می باشد .
با توجه به مزیت های خاص هر نژاد پرورش دهندگان تمایل به پرورش آن دارند . در ایران پرورش نژاد بوقلمون B . U . T4 مرسوم است که نرهای آن در 16 ماهگی 17 کیلوگرم و ماده های آن 12 کیلوگرم وزن دارند و ضریب تبدیل در این نژاد 5/2 می باشد .
مشخصات عمومی بوقلمون :
این حیوان درحالت وحشی رنگ آمیزی بسیار متنوع و درخشانی دارد ، اما در هنگام اسارت رنگ پرهایش کدرمی شود و بصورت سفید ، قهوه ای ، خاکستری ، شکلاتی و مخلوط رنگها در می آید . همچنین بخاطر چاق شدن ، چابکی خود را از دست می دهد ؛ در واقع برای اینکه مثلاً در نزد نژاد برنزی ( که پر منفعت ترین نژاد بوقلمون است ) برای بدست آوردن یک بوقلمون 22 کیلویی فقط 7 ماه وقت نیاز دارد .
علم پرورش بوقلمون در روزگار ما توانسته است مانع بروز بیماری در نزد این پرنده بشود و با کاهش هزینه تولید باعث راندمان بالای تولید این پرنده گردند .
در پرورش این پرنده هدف کارشناسان بهبود نسل نژادهای سینه پهن است ؛ زیرا گوشت سفید سینه اش بیش از همه مورد علاقه مردم است .
کله وگردن بوقلمون طاس و بدون پر است ، پرهایش انعکاسهایی فلزی دارند و یک زائده گوشتی قابل متسع شدن از پیشانی بر روی نوکش آویزان است . بوقلمون نر ، توده ای پرزیرسینه دارد و به هنگام نمایش می تواند همانند طاووس با پرهای دمش چتر درست کند . قوزک پایش مسلح به سیخچه است که نوکش مانند خنجر تیز و برا است و بطور کلی این پرنده جزء خانواده ماکیان بوده که مرغ و خروس ، کبک و دراج ، قرقاول و طاووس و بلدرچین جزء این خانواده محسوب می گردند .
از یک ویژگی جالب برخوردار بوده که همه چیز خواراست . سنگدان او شبیه سنگدان شترمرغ است و میتواند یک میله آهنی معادل با فشار سی کیلوگرم بپیچاند و در خوش خم کند .
بوقلمون جزء پرندگان پلی گام محسوب می شود ؛ یعنی بوقلمون اعم از وحشی یا اهلی همواره در قالب واحدهای چند قطعه ای زندگی می کند و همواره چند نر و ماده همسال با هم دیده شده و گروههایی که تعداد نر بیشتری داشته باشند ، قلمرو بزرگتری را در اختیار می گیرند . در طبیعت ، بوقلمون وحشی فقط در ناحیه تگزاس آمریکا وجود دارد و ماده آن تا 14 تخم گذارده وپس از 28 روز این تخمها تبدیل به جوجه می شوند و این جوجه های هم خانواده های هم گروه را بوجود می آورند .
تا سن 8 ماهگی قدرت جوجه های نر و ماده با هم برابر بوده و از سن 8 ماهگی به بعد نرهای جوان مادران و خواهران خود را ترک می کنند تا گروههایی را که فقط متشکل از نرها است تشکیل دهند . سه یا چهار برادرکه از یک بار تخمگذاری متولد شده اند برای تمام زندگی با هم می مانند و هرگز هیچ نر منزوی و تنهایی را به درون خود راه نمی دهند . این دسته ها بزودی بصورت اتحادیه هایی متشکل می شوند و این وضع موجب نبردها و مبارزات دامنه دار می شود که موقعیت اجتماعی هر بوقلمون را مشخص می کند . بوقلمون باید تا پایان عمر خود بدون امید به ترقی در همان جایگاهی که در سلسله مراتب برای او تعیین شده باقی بماند .