پیشگفتار:
زنبور عسل
یکی از مظاهر قدرت نا متناهی آفرینش:
در این جهان بزرگ که بی شک مخلوق یک قدرت بی انتهای عظیم است.آنچه از جامد ، نبات، حیوان ،آفریده شده وظیفه خاصی را اجرا می کند که از بدو آفرینش برای آنکه معین گشته و هم کار خود را با نظم و ترتیب انجام میدهد و اگر در کار هر یک ار آنها دقیق شویم به عظمت قدرت عظیمی که تمام ، مصنوع و مخلوق ان هستند مبهوت متهیر خواهیم بود و در آستان عظمتش سجده ی عبودیت خواهیم نمود .
در بین میلیون ها موجودات زنده ،حشره کوچکی را بنام زنبور عسل انتخاب کرده و در زندگانی و
حیات و اعمال شبانه روزی این حیوان ضعیف و درعین حال شگرف دقیق شده و مشاهده می کنیم که با نظم و ترتیب فراوان زندگی خود را با دقت و نکات بسیار قابل توجه اداره می نمایند.بیهوده نیست که قرن ها علما و دانشمندان جهان ،عمر خود را صرف دقت و رسیدگی در زندگانی حیوان و یا نباتی می نمایند زیرا کشف و دانستن هر یک از این رموز نتنها بر معلومات می افزاید بلکه خود عبرت برای بشر غافل است تا بداند او را بازیچه نگرفته و بیهوده نیا فریده که بخورد و عیّش کند و هم نوع خود را آزرده و مالی از حرام و حلال گردآورد و بگذرد:بلکه برای او هم وظایفی مهم مقرر گشته که باید همان دقت انجام دهد ،تشریح زندگی زنبور عسل برای اینکه تا حدی خوان ندهی گرامی با زندگی و عملیات و طرز استفاده که از آن میتوان برد ، پی ببرد بشرح آن می پردازیم .
در اینجا نوشته ی یک دانشمند بزرگ را یاد آور می شویم (از یک ساعت مطالعه در خود کندو،بر چندین ساعت مطالعه در کتاب خانه ترجیح خواهد داشت ).
تاریخچه
زنبور عسل در قرن اولیه یعنی پس از پیدایش،به امر الهی که فرمود در شکاف صخره ها و غارها و شکم درختان کهن مسکن گزیده به زندگی و تولید عسل ،همان ماده شفا بخش که در قرآن کریم فرموده :ادامه میداده است کمکم انسانها در بر خورد با غارها و درختان لذت شیرینی این شهد طبیعی را چشیده و از ان استفاده نمودند و هر چه از ان بیشتر لذت بردند بیشتر در پی استفاده از این حشره بر آمدهو به فکر افتادند آنها را در دسترس داشته باشند و این بود که تنه درختان را که درآنها زنبور مسکن کرده بود بریده و نزدیک منازل و کشتزار استفاده ار آن کشف کرده و باز هم مطالعات و بررسی های لازم را ادامه میدهد .
فصل اول: کلیات
. تعریف موضوع:
با رشد و پیشرفت روز به روز بشر در زمینه های علوم مختلف و آشنایی با انواع گونه ها ی حشرات ، یکی از علومی که توانسته رشد چشم گیری در ضمینه علوم گیاهی و جانوری به خود ببیند علم پروش و نگهداری زنبوران مختلف است که توانسته است جای خود را در بین علوم مختلف به میزان قابل توجه ای تثبیت کند.
2. اهداف تحقیق
هدف از این تحقیق آشنایی با انواع زنبور عسل و پرورش آنها و آشنا کردن شما خواننده عزیز با چگونگی پرورش زنبور عسل.
3. اهمیت تحقیق:
علاقه نسبی و پرورش دادن زنبور و آشنایی با این نوع حشره.
4. فرضیات تحقیق:
5. محدودیتهای تحقیق:
نبودن زمان مناسب برای تحقیق
6. تعریف واژهها و اصطلاحات تحقیق:
Bacillus larvae : نوعی باکتری که باعث بیماری لوک آمریکایی.
Streptococcus pluton : نوعی باکتری است که باعث بیماری لوک اروپایی.
Morator aeratulae : ویروسی که باعث بیماری کیسه فرم نوزادان.
Nsema apis : نوعی بیماری به نام نوزما است که باعث آن غذای آلوده است.
Micropbyle :سوراخی است که اسپرماتو زوئد ها برای عمل لقاح در آن نفوذ می کنند.
. روش تحقیق:
الف. شیوه جمع آوری اطلاعات:
1. روش کتاب خانه ای
2 . اینتر نت
ب. تاریخچه ی تحقیق:
پیرو متن
فصل دوم:
پیشینهی تحقیق «مبانی نظری»
سابقه زنبور داری در ایران
در ایران زنبور عسل سابقه زیاد دارد و قرنها پیش از اسلام زنبور را در ایران می شناختند و در قصص،افسانه ها و شاهنامه پرورش زنبور عسل را به دوران هوشنگ نسبت داده اند و متاسفانه در طول چندین هزار سال تاریخ از این حیث هم ،ما هنوز اندر خم یک کوچه ایم . در بدو امر، کندویی در کار نبوده و موم و عسل از جنگل می آورده اند ،چنانکه امروزه هم در نواحی جنگلی ایران معمول است .
در جنگل ،زنبور عسل از درختهای کهن سال و پوسیده تو خالی استفاده نموده ،لانه خود را درآن می سازد از گرد گل و شیره گلهای درختان و گیاهان جنگلی برای تهیه عسل و موم و مصالح شانه بهرمند میگردد.
انواع کندو های بومی ایران
معمولا در ایران کندوها از گل ،تنه درخت و سبد تهیه میشوند . از گل هم دو نوع که یکی بصورت سبد و یک نوع هم بصورت استوانه که هر دو نوع را در کوره پخته و بصورت سفال درمیآورند .سبدهای تر که هم بشکل استوانه یافت می شوند که روی انها را با مخلوتی از گل و سر گین گاو اندود میکنند وخلل و خرج آن را میگیرند تا مانع نفوذ هوا یا حشرات به داخل آن بشود. کندوهای چوبی هم از تنهی درختان به شکل استوانه تخلیه میشوند که داخل چوب را خالی کرده و سرو ته آن را با تخته میپوشانند و در جلوی آن سوراخ کوچکی جهت پرواز زنبور تعبیه مینمایند.
زنبورانی که یک کندو را تشکیل میدهند:
گروه زنبور عسل که در وهلی اول بنظر ما از یک جنس می آید در حقیقت از سه قسم افراد بوجود آمده که هر قسم از آنها برای انجام کار مخصوص آفریده شده اند.
ملکه
هزاران زنبور کارگر
عده ای از زنبوراننر (این عده تغییر پزیر است)
این عده دارای صفات و مشخصه ای می باشند ک چشم کار آزموده متخصص پرورش زنبور عسل وزنبور دار شایسته هم آنها را به آسانی می تواند بشناسد و حتی کسی خم که در پرورش زنبور عسل تازه کار میباشد با کمی دقت میتواند جای ملکه را در میان دسته انبوهی باز یابد، اما دراین کار باید صبر و حوصله داشته باشد و خود را دچار زحمت نکند.
درجه حرارت هوا و زنبور عسل:
بیشتر و در حقیقت عموم زنبور شناسان را عقیده بر این است اقلاٌ حرارت هوا در بیرون کندو باید 10 تا 20 درجه باشد تا اینکه زنبور عسل در جستجوی آب ،گرده ی گل و حتی شیره گل از آشیانه خود بیرون برود . با این همه در مناطق کوهستانی که برف هفته های درازی را می پوشاند ، باید استثناء شد، و هر گاه پرورش دهند هر زنبور در ورودی کندو را مسدود نسازد یا پرده برای آن درست نکند زنبور عسل که در برابر اشعه ماوراء بنفش خورشید و سفیدی طبیعت در اطراف خود دل از دست داده است حتی در درجه حرارت کمتر از صفر درجه ، کندو را ترک خواهد کرد .
عوامل آب و هوایی و اقلیمی:
مهمترین عوامل اقلیمی موثر بر روی میزان فعالیت زنبور عسل عبارتند از نور ، رطوبت، درجه حرارت و شدت باد در محیط .
الف - درجه حرارت : مناسب ترین درجه حرارت محیط برای فعالیت عموم نژادهای زنبور عسل دمای 20 تا35 درجه سانتیگراد است . فعالیت زنبور عسل در دمای بالاتر از 35 و پایین تر از 20 درجه سانتیگراد به تدریج کم می شود و در بیشتر از 43 درجه سانتیگراد و کمتر از 8 درجه سانتیگراد به طور کامل متوقف میشود
ب- نور: فعالیت گرده افشانی با چرای زنبور عسل متناسب با بلا رفتن خورشید در روز زیاد می شود و در غروب متناسب با کاهش نور کم می شود . در هوای ابری و مه آلود بر حسب میزان شدت کاهش نور فعالیت زنبورهای عسل کم می شود به طور کلی زنبورهای عسل برای اقدام به پرواز برای جمع آوری شهد و گرده یا آب نیاز به نور کافی دارند هر چه طول مدت روز بیشتر باشد ، زنبورها ساعت بیشتری را به پروازهای غذا آوری اختصاص میدهند.
پ- رطوبت : در هوای بارانی یا برفی زنبورها به طور کامل خروج از کندو اجتناب میکنند.همچنین وقتی رطوبت هوا به حد اشباع برسد فعالیت زنبور عسل بسیار کم می شود . شاید علت این کاهش فعالیت، یکی مشکل زنبور عسل در تنفس در هوای بسیار مرطوب باشد و دیگری تغییر میزان رطوبت شهد و گرده از قابلیت استفاده و یا مطلوبیت آنها را برای زنبور عسل کم میکند.
ت- باد: وقتی سرعت باد 40 کیلومتر در ساعت برسد فعالیت چرای زنبور عسل به طوری متوقف می شود . به طور کلی زنبور عسل برای رفتن به چرا ، هوای آرام ترجیح میدهد و هر چه شدت باد زیاد تر شود از تمایل این حشره به پرواز کاسته می شود.
انتخاب زنبور عسل:
برای اینکه شخص دارای کندوی خوب باشد تنها تعداد کافی و زیاد را نباید در نظر گرفت بلکه نوع و نژاد زنبور را در اولین مرحله باید در نظر بگیرد و زنبوری تهیه کند که مشخصات لازم را داشته باشد و از نژادهای برگزیده و سالم و مقاوم باشد.
نژادهای زنبور عسل:
زنبور عسل از دسته حشرات بال پرده دار hymenoptere) ( و از خوانواده ی (Apides) است .زنبور دارای نژادهای گوناگونی است که از روی رنگ و درشتی و ریزی آنها تشخیص داده می شود.
نژادهای مختلف زنبور:
زنبور عسل ایتالیا (Apialogustica)
زنبور کار نیولان ((Carnirliene
زنبور قفقازی ( (Caucasian
زنبور قبرسی ((Chypriote
زنبور مصری ( (Fgyptiennse
زنبور هندی ( (Apis Indica
از نژادهای بالا سه نژاد قابل توجه و بسیار مهم است و نگهداری و پرورش داده می شود که عبارتند از کارنیولا،قفازی، ایتالیائی.